Według biblijnej relacji Maria pochodziła z Magdali - "wieży ryb" nad Jeziorem Galilejskim, ok. 4 km na północny zachód od Tyberiady. Jezus wyrzucił z niej siedem złych duchów (Mk 16, 9; Łk 8, 2). Odtąd włącza się ona do grona Jego słuchaczy i wraz z innymi niewiastami troszczy się o wędrujących z Nim ludzi.
Po raz drugi wspominają o niej Ewangeliści pisząc, że była ona obecna podczas ukrzyżowania i śmierci Jezusa (Mk 15, 40; Mt 27, 56; J 19, 25) oraz zdjęcia Go z krzyża i pogrzebu. Maria Magdalena była jedną z trzech niewiast, które udały się do grobu, aby namaścić ciało Ukrzyżowanego, ale grób znalazły pusty (J 20, 1). Kiedy Magdalena ujrzała kamień od grobu odwalony, przerażona, że Żydzi zbezcześcili ciało ukochanego Zbawiciela, wyrzucając je z grobu w niewiadome miejsce, pobiegła do Apostołów i powiadomiła ich o tym. Potem sama wróciła do grobu Pana Jezusa. Zmartwychwstały Jezus ukazał jej się jako ogrodnik (J 20, 15). Ona pierwsza powiedziała Apostołom, że Chrystus żyje (Mk 16, 10; J 20, 18). Dlatego też jest nazywana apostola Apostolorum - apostołką Apostołów, a Kościół przez długie stulecia recytował w jej święto uroczyste wyznanie wiary. Wschód i Zachód, oddając hołd Magdalenie, obchodzą jej pamiątkę tego samego dnia - 22 lipca.
Nie wiemy, co św. Łukasz miał na myśli, kiedy napisał o Marii Magdalenie, że Pan Jezus wypędził z niej siedem złych duchów. Św. Grzegorz I Wielki utożsamiał Marię Magdalenę z jawnogrzesznicą, o której na innym miejscu pisze tenże Ewangelista (Łk 7, 36-50), jak też z Marią, siostrą Łazarza, o której pisze św. Jan, że podobnie jak jawnogrzesznica u św. Łukasza, obmyła nogi Pana Jezusa wonnymi olejkami (J 11, 2). Współcześni bibliści, idąc za pierwotną tradycją i za ojcami Kościoła na Wschodzie, uważają jednak, że imię Maria miały trzy niewiasty nie mające ze sobą bliższego związku. Dotąd tak w liturgicznych tekstach, jak też w ikonografii Marię Magdalenę zwykło się przedstawiać w roli Łukaszowej jawnogrzesznicy, myjącej nogi Pana Jezusa. Najnowsza reforma kalendarza liturgicznego wyraźnie odróżnia Marię Magdalenę od Marii, siostry Łazarza, ustanawiając ku ich czci osobne dni wspomnienia. Marię Magdalenę nieraz utożsamiano także z Marią Egipcjanką, nierządnicą (V w.), która po nawróceniu miała żyć jako pustelnica nad Jordanem.Kult św. Marii Magdaleny na świecie
Kult św. Marii Magdaleny jest powszechny w Kościele tak na Zachodzie, jak i na Wschodzie. Ma swoje sanktuaria, do których od wieków licznie podążają pielgrzymi. W Efezie pokazywano jej grób i bazylikę wystawioną nad nim ku jej czci. Kiedy zaś Turcy zawładnęli miastem, jej relikwie miały zostać przeniesione z Efezu do Konstantynopola za cesarza Leona Filozofa (886-912). Kiedy krzyżowcy opanowali Konstantynopol (1202-1261), mieli przenieść relikwie Marii Magdaleny do Francji, do Vezelay, gdzie do dnia dzisiejszego doznają czci. We Francji jest jeszcze jedno sanktuarium św. Marii Magdaleny, w La Saint Baume, gdzie według legendy miała mieszkać przez 30 lat w jaskini jako pustelnica i pokutnica, kiedy ją w dziurawej łódce na pełne morze wywieźli Żydzi.
Kult św. Marii Magdaleny w Polsce
Rozkwit i znaczne ożywienie kultu Świętej miało miejsce w XVI wieku. W 1914 roku istniało już 126 kościołów pod jej wezwaniem.
- Kościół pw. św. Marii Magdaleny w Zalasie, Małopolska
- W Zalasie koło Krzeszowic na początku XVIII wieku istniał drewniany kościół p.w. św. Marii Magdaleny, parafia wzmiankowana była już trzy wieki wcześniej. W 1710 roku przy proboszcz ks. Piotr Gawlikowski założył Bractwo Pokutne św. Marii Magdaleny. Statut bracki zatwierdził papież Klemens XI. Do podstawowych obowiązków członków bractwa należało nawiedzanie konających, odmawianie modlitw za zmarłych braci, dbanie o wosk na świece na ołtarzu św. Marii Magdaleny. Nosili proste tuniki ze zgrzebnego płótna, przepasane sznurem. W strojach tych stali ze świecami w czasie Triduum Paschalnego, podczas Gorzkich Żali oraz w czasie Mszy odpustowych. Mimo różnorakich trudności bractwo przetrwało zabory i wojny. Dopiero działalność komunistów i sekt doprowadziła do tego, że od 1972 roku nie było nowych członków. W 1995 roku wznowiło swoją działalność i obecnie jest jedynym tego typu bractwem w Polsce.
- Kościół pw. św. Marii Magdaleny w Biłgoraju, Zamojszczyzna
- W Puszczy Solskiej (obecnie dzielnica Biłgoraja) w 1604 roku św. Maria Magdalena objawiła się ośmiu pastuszkom. W miejscu tym, na polecenie kanclerza Jana Zamoyskiego, wzniesiono kapliczkę ku czci świętej. Czterdzieści lat później wybudowano w tym miejscu klasztor dla sprowadzonych z Zamościa franciszkanów. Sto lat później postawiono klasztor murowany, a zakonnicy zajmowali się nim i parafią aż do kasaty zakonu w 1864 roku, gdy ukarano ich za pomoc powstańcom styczniowym. W latach 1921-28 wybudowano nowy kościół, również poświęcony św. Marii Magdalenie, jako wotum za zwycięstwo w wojnie polsko-bolszewickiej z 1920. W kościele znajduje się obraz z XVII wieku przedstawiający patronkę kościoła w srebrnej sukience. Naprzeciw kościoła stoi kapliczka z barokowym ołtarzem z XVIII wieku z obrazem z 1792 roku oraz rokokowe obrazy wotywne, które przedstawiają życie św. Marii Magdaleny.
- W Kalwarii Pacławskiej znajduje się kapliczka ku czci świętej. nazywana Pustelnią Marii Magdaleny z obrazem z XVIII wieku. Co roku, w dzień jej uroczystości, odbywa się procesja do kapliczki. Wierni proszą za wstawiennictwem św. Marii Magdaleny o odpuszczenie grzechów i łaskę wytrwania w dobrym.
- Kaplica św. Marii Magdaleny w Sośnicowicach, G.Śląsk
- W Sośnicowicach w drewnianej kapliczce z XVIII wieku, nazywanej Magdalenką, obchodzi się również uroczysty odpust. Niestety wiosną 1992 roku nieznani sprawcy ukradli z niej wizerunek świętej, do tej pory nie odnaleziony. Gdy w sierpniu tego samego roku wybuchł wielki pożar lasów w Rudach Raciborskich, cudownym zrządzeniem kapliczka, stojąca w środku płonącego lasu, ocalała.
- Kolegiata pw. MB Nieustającej Pomocy i św. Marii Magdaleny w Poznaniu
Św. Maria Magdalena jest patronką:
- Grzeszników pragnących nawrócenia,
- konwertytów,
- aptekarzy,
- perfumiarzy,
- garbarzy,
- rękawiczników,
- fryzjerów,
- kobiet, wyśmiewanych za wiarę.
Wzywana w obronie przed pokusami.Ikonografia:Przedstawiana w stroju z epoki lub jako pokutnica. Jej atrybutem jest: czaszka, dyscyplina, krzyż, księga, balsaminka (naczynie służące do przechowywania wonnych ziół), szkatuła, włosiennica, wieniec z róż.
Impresje muzyczne:
Alonso Lobo "Missa Maria Magdalene"
Francisco Guerrero "Maria Magdalena et altera Maria"
Mikołaj Zieleński "Filiae Regum", "Feci iudicum"
Giovanni Felice Sances "Missa Sanctae Mariae Magdalenae" (1665)
William Lloyd Webber "Missa Sanctae Mariae Magdalenae" (1979)
Impresje filmowe:
"Jezus z Nazaretu" (Franco Zefirelli, 1977)
"Maria Magdalena" (Raffaelle Mertes, 2000)
"Pasja" (Mel Gibson, 2004)
Varia:
W 1973 roku odkryto ruiny starożytnej Magdali, z czasów Pana Jezusa. Wydobyto wówczas spod ziemi i gruzów synagogę i zbiorniki na wodę.
Przysłowia:
Gdy Maria Magdalena deszczem zaczyna, to zwykle deszcz dłużej trzyma.
Z Magdaleną nam kanikuła wschodzi, św. Bartłomiej (24.08) ją odwodzi..
Lektura:
bł. Raban Maur "Żywot Marii Magdaleny"
bł. Jalub de Voragine "Legenda św. Marii Magdaleny"
bł. Anna Katarzyna Emmerich "Życie Marii Magdaleny"
Amy Welborn "Maria Magdalena. Prawdy, legendy, kłamstwa"
